Nekrozy widoczne na zdjęciu nie są wynikiem porażenia roślin pomidora przez chorobę lecz efektem żerowania skośnika pomidorowego (Tuta absoluta).

Skośnik pomidorowy jest szkodnikiem występującym głównie na roślinach z rodziny psiankowatych. Wśród nich preferowanym gospodarzem jest pomidor, w mniejszym stopniu ziemniak i bakłażan, a spośród chwastów – psianka czarna. Jest to motyl z rodziny skośnikowatych (Gelechiidae) –  i do 2005 r. znany był tylko w Ameryce Południowej. W 2006 r. rozpoczęła się jego inwazja na Europę, a od 2013 roku występuję  już także i Polsce (głównie w uprawach pomidora pod osłonami). Dorosły osobnik skośnika to szarobrązowy, aktywny nocą motyl o długości 5−6 mm i szarych, pokrytych srebrnymi łuskami skrzydłach. Jest to gatunek ciepłolubnym, a jego zadomowienie się w Polsce zawdzięczamy ociepleniu klimatu.     Z niewielkich, 2–3-mm jaj, składanych licznie na nadziemnych częściach roślin żywicielskich, wylęgają się gąsienice – początkowo żółtawe, z czasem zieleniejące, osiągające długość do 9 mm. Gąsienice żerują pojedynczo wewnątrz liścia, wyjadając tkankę miękiszową w formie placowej miny o nieregularnych brzegach (skórka liścia pozostaje nieuszkodzona).                                 I rzeczywiście początkowe uszkodzenia liścia można pomylić z objawami choroby. Po pewnym czasie wewnątrz miny można zauważyć czarne grudki odchodów i wtedy mamy już pewność że uszkodzenia powoduje owad. Liście uszkodzone przez gąsienice skośnika mają zmniejszoną powierzchnię asymilacyjną, co ma wpływ na wzrost i plonowanie roślin. Dodatkowo poza liśćmi uszkadzane mogą być również łodygi i owoce. Owad jest niezwykle płodny, w ciągu roku może rozwinąć nawet do 10 pokoleń. Motyle żyją krótko, samice 10–15 dni, samce 6–7 dni. Jedna samica składa do120 jaj pojedynczo lub w małe grupy, głównie na dolnej stronie młodych liście na pędach wierzchołkowych, zaś nieliczne na łodygi. Gąsienice rozpoczynają żerowanie w środkowej części roślin, a kończą w dolnych partiach. Okres żerowania jest zależny od temperatury, przeciętnie trwa około 30 dni. W okresie chłodu zimuje w stadium poczwarki.

Problem ze skośnikiem polega między innymi na tym, że w Polsce do niedawna nie było zarejestrowanych preparatów chemicznych do jego zwalczania i trzeba było radzić sobie innymi, dostępnymi metodami np. wykorzystując biopreparaty, zawierające pożyteczne mikroorganizmy. Można stosować preparat Lepinox Plus zawierający bakterie Bacillus thuringensis do walki z gąsienicami skośnika, natomiast z jajami i larwami upora się drapieżny pluskwiak dziubałeczek mączlikowy (Macrolophus pygmaeus) zawarty m.in. w preparacie MIRICAL. Zwalczanie skośnika powinniśmy rozpocząć od rozmieszczenia w szklarniach i tunelach tablic wskaźnikowych oraz pułapek feromonowych, które pozwolą nam określić ilość owadów. Gdy ich liczebność zacznie wzrastać, będzie to dla nas sygnał do rozpoczęcia biologicznej walki ze szkodnikiem. W lipcu 2018 r. do zwalczania skośnika pomidorowego zarejestrowano środek SpinTor 240 SC w dawce 0,2–0,4 l/ha z możliwością wykonania trzech zabiegów w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika. Nie bez znaczenia jest też profilaktyka, polegająca głównie na niszczeniu wszystkich resztek roślinnych, pozostających po zbiorach (szczególnie ze szklarniowych upraw pomidora i papryki), zakupie materiału rozmnożeniowego wyłącznie z zaufanego źródła, unikaniu uprawy w bliskim sąsiedztwie warzywnika lub szklarni roślin z rodziny psiankowatych oraz niszczeniu wszystkich chwastów z tej rodziny. W amatorskich uprawach można też wykorzystać przeciwko szkodnikowi preparaty roślinne, przeznaczone do zwalczania gąsienic (np. wywar z czosnku, odwar z bylicy piołun).

 

 

 

Marta Dobrowolska

Sekcja produkcji Roślinnej

 

Opracowano na podstawie dostępnej literatury

 


0 komentarzy

Dodaj komentarz

Avatar placeholder

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

E-Porady